Unia Europejska, jako jeden z największych importerów kawy na świecie, stosuje rygorystyczne przepisy dotyczące bezpieczeństwa żywności w celu ochrony zdrowia konsumentów. Jednym z najważniejszych elementów regulacji jest kontrola mikotoksyn, w szczególności Ochratozyny A (OTA), w importowanych produktach spożywczych, takich jak kawa zielona i palona. Ochratozyna A (OTA) to toksyna wytwarzana przez pleśnie, która może zanieczyszczać kawę na wielu etapach łańcucha dostaw.

Dla eksporterów stawka jest wysoka. Przesyłki niespełniające limitów OTA ustalonych przez Unię Europejską podlegają odrzutowi na granicy, co wiąże się z kosztownymi stratami finansowymi, utratą reputacji, a nawet możliwymi ograniczeniami handlowymi.

Ten artykuł omawia charakterystykę OTA, ramy regulacyjne UE oraz praktyczne wskazówki, jak zapobiegać kosztownym odrzutom. Aby uzyskać pełne rekomendacje, zachęcamy do pobrania naszego bezpłatnego opracowania „Jak uniknąć odrzutu na granicy UE – przewodnik dla eksporterów kawy dotyczący zgodności z Ochratozyną A”. Pobierz white paper.

Zrozumienie Ochratozyny A

Ochratozyna A jest naturalnie występującą mikotoksyną produkowaną głównie przez Aspergillus ochraceus i Penicillium verrucosum. Pleśnie te rozwijają się w ciepłych i wilgotnych warunkach – dokładnie takich, w jakich kawa jest uprawiana, przechowywana i transportowana. Po pojawieniu się OTA przenika do ziaren i pozostaje w nich przez cały łańcuch dostaw. Należy podkreślić, że palenie i obróbka zmniejszają, ale nie eliminują całkowicie toksyny. OTA została sklasyfikowana przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC) jako czynnik rakotwórczy z Grupy 2B, czyli potencjalnie rakotwórczy dla ludzi. OTA może powstawać na różnych etapach: suszenia, przechowywania i transportu. Ponieważ proces palenia redukuje poziom OTA jedynie o 30–70% (w zależności od warunków), najlepszym zabezpieczeniem pozostaje profilaktyka.

Ramy regulacyjne UE

Unia Europejska stosuje jedne z najbardziej rygorystycznych norm dotyczących OTA na świecie. Maksymalne dopuszczalne poziomy wynoszą:

• Kawa palona (ziarna lub mielona): 3 μg/kg
• Kawa rozpuszczalna (instant): 5 μg/kg

Chociaż nie określono limitu liczbowego dla kawy zielonej, Europejska Federacja Kawy zaleca maksymalną zawartość wilgoci na poziomie 12,5%, ponieważ utrzymywanie suchych ziaren jest skutecznym sposobem zapobiegania rozwojowi OTA.

Przepisy UE należą do najostrzejszych na świecie, a ich przestrzeganie jest aktywnie monitorowane przez krajowe organy bezpieczeństwa żywności we wszystkich państwach członkowskich. Przesyłki kawy wwożone do UE mogą być losowo pobierane i badane na obecność OTA na granicy. Ponieważ przepisy ulegają zmianom, zaleca się regularne sprawdzanie oficjalnych stron rządowych, aby uzyskać aktualne informacje.

Zapewnienie zgodności z OTA

Poniżej znajdziesz niektóre z najlepszych praktyk zapewniających zgodność z OTA.

1.Dobre Praktyki Rolnicze (GAP): Podczas suszenia dążyć do jednolitego poziomu wilgotności 10–12%. Podczas obróbki usuwać ziarna spleśniałe, odbarwione lub uszkodzone przez owady, ponieważ sprzyjają one rozwojowi grzybów.

2.Dobre Praktyki Magazynowe (GSP): Utrzymywać magazyny suche, chłodne i dobrze wentylowane, korzystając z palet, aby worki z kawą nie stykały się z podłogą ani ścianami (zapobiega to podciąganiu wilgoci). Zainstalować higrometry i termometry, codziennie je sprawdzać, a w przypadku wzrostu wilgotności (np. w porze deszczowej) używać osuszaczy lub poprawić wentylację.

3.Badania przed wysyłką

3.1 Testować każdą partię przed eksportem.

3.2 Stosować metody walidowane: Chromatografia cieczowa wysokosprawna (HPLC) – metoda uznana za czułość i akceptację regulacyjną. Chromatografia cieczowa ze spektrometrią mas (LC-MS/MS) – wysoka specyficzność i możliwość analizy wielu mikotoksyn jednocześnie. Test ELISA – efektywne narzędzie do badań przesiewowych. Szybkie testy paskowe (Lateral Flow Devices) – przenośne, szybkie wyniki w kilka minut, idealne do badań w terenie. Zaleca się podejście dwustopniowe: szybki screening (ELISA lub testy paskowe) wszystkich partii, a następnie potwierdzenie metodą HPLC lub LC-MS/MS w przypadku wyników pozytywnych lub granicznych.

3.3 Stosować właściwe metody pobierania próbek: pobierać próbki z całej partii i łączyć je w jedną próbkę laboratoryjną, reprezentatywną dla całego poziomu OTA.

3.4 Dokumentacja i identyfikowalność: prowadzenie pełnych rejestrów badań przed wysyłką to nie tylko dobra praktyka, ale często obowiązek prawny.

4.Szkolenie łańcucha dostaw: Przeprowadzać szkolenia z zakresu prawidłowych zbiorów (np. nie zbierać owoców kawowca leżących na spleśniałej ziemi), suszenia i przechowywania. Wzmacniać te praktyki poprzez jasne Standardowe Procedury Operacyjne (SOP) dla każdego etapu (suszenie, magazynowanie, pobieranie próbek itp.), z naciskiem na zapobieganie rozwojowi pleśni.

5.Inwestowanie w odpowiednie narzędzia

Eksporterzy kawy potrzebują szybkich, czułych i walidowanych narzędzi, dostosowanych do matryc kawy.

Symmetric Ochratoxin Coffee od ProGnosis Biotech:

• Wysoka czułość: LOD 0,6 ppb; LOQ 0,9 ppb; zakres oznaczania ilościowego 0,9–20 ppb.
• Walidowany dla kawy zielonej i palonej.
• Szybkie wyniki: około 10 minut.
• Przenośny czytnik i cyfrowa dokumentacja: czytnik 3PR Mini łączy się przez Bluetooth z aplikacją mobilną na Androida. Zapewnia natychmiastowe wyniki z geolokalizacją GPS, które można łatwo udostępniać w dowolnym miejscu i czasie, co ułatwia identyfikowalność i prowadzenie dokumentacji. 3PR Mini może analizować jednocześnie 3 paski, natomiast czytnik S-Flow – 6 pasków.

Dzięki integracji szybkich testów z solidnymi procedurami operacyjnymi eksporterzy mogą:

• Wykryć problemy przed wysyłką.
• Dostarczyć nabywcom udokumentowane dowody zgodności.
• Wzmocnić zaufanie i zabezpieczyć długoterminowe relacje handlowe.

Kolejne kroki:

Zanieczyszczenie Ochratozyną A jest niewidoczne gołym okiem, lecz bardzo widoczne dla organów kontrolnych i nabywców. Eksporterzy wdrażający proaktywne systemy kontroli OTA chronią nie tylko swoje przesyłki, lecz także reputację, stabilność finansową i długoterminowy dostęp do rynków premium.

Unia Europejska – podobnie jak inne rynki światowe – nagradza eksporterów, którzy wykazują się starannością, niezawodnością i przejrzystością. Włączając badania OTA do rutynowych działań, firmy kawowe mogą przekształcić wymogi regulacyjne z obciążenia w przewagę konkurencyjną.

To, co przedstawiono tutaj, to jedynie część naszych pełnych rekomendacji. Aby uzyskać więcej praktycznych wskazówek, zachęcamy do pobrania bezpłatnego opracowania „Jak uniknąć odrzutu na granicy UE – przewodnik dla eksporterów kawy dotyczący zgodności z Ochratozyną A”. W środku znajdziesz praktyczne strategie, opinie ekspertów i kompleksowe wytyczne, które pomogą zabezpieczyć eksport i zapewnić zgodność z regulacjami międzynarodowymi.

Pobierz opracowanie.

Dowiedz się więcej o Symmetric Ochratoxin Coffee.

Referencje

Europejska Federacja Kawy (ECF) – Kodeks postępowania dotyczący OTA i zalecenia dotyczące wilgotności

Rozporządzenie Komisji Europejskiej (UE) 2022/1370 – Zaktualizowane limity OTA dla kawy
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022R1370

Rozporządzenie UE dotyczące metod pobierania próbek i analizy w celu urzędowej kontroli mikotoksyn w żywności
https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2006R0401:20100313:EN:PDF

Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 (wersja z 2024 r.) – Ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32002R0178

Rozporządzenie (UE) 2023/915 – Maksymalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w żywności
https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2023/915/oj/eng

IARC – Klasyfikacja Ochratozyny A jako czynnika rakotwórczego z Grupy 2B

ProGnosis Biotech – Dane produktu Symmetric Ochratoxin Coffee

RASFF – Najnowsze ostrzeżenia dotyczące OTA w kawie
https://food.ec.europa.eu/food-safety/rasff_en

FAO – Kodeks postępowania w sprawie zapobiegania i redukcji zanieczyszczenia kawy OTA
https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/sh-proxy/en/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspace.fao.org%252Fsites%252Fcodex%252FStandards%252FCXC%2B69-2009%252FCXC_069e.pdf

FDA (USA) – Informacje o mikotoksynach
https://www.fda.gov/food/natural-toxins-food/mycotoxins